SH:داشتم از پنجره بیرونو نگاه می کردم.چرا این کارو کردم؟
E:نمی دونم!
SH:منم همین طور!حتما یه دلیلی داشته.بعدا یادم میاد.
* * *
لطفا به ادامه ی مطلب بروید.
تفکر و تصمیمات شهودی:
به طور خلاصه و در یک کلام بخوام بگم ، به این کار می گن تفکر و تصمیم گیری شهودی (Intuition).
تفکر شهودی به این معنیه که که وقتی اتفاقات سریع رو می بینیم ، می تونیم بدون داشتن اطلاعات و آگاهی زیادی (البته به ظاهر این آگاهی و اطلاعات رو نداریم که جلوتر توضیح می دم.) از اون موضوع ، اون اتفاق رو بررسی کنیم.در واقع یک کارکرد روانشناختیه که با یک روش ناخودآگاه ، اطلاعات دریافتی از اطراف رو پردازش می کنه.چرا راه دوری بریم؟خودمون تا حالا شده که مثلا وقتی وارد کاری می شیم ، یه حس درونی باعث می شه که بگیم آها ، به نظر میاد که این کار به سرانجام نمی رسه ولی نمی دونیم که با چه اطلاعاتی و چرا این فکر رو می کنیم.یه طورایی مثل حس ششم می مونه.نتیجه گیری و تصمیم ناگهانی بدون این که بدونیم اطلاعاتی داریم.این برخلاف کارهایی مثل استنتاج هست که برای گرفتن یک تصمیم و رسیدن به یک نتیجه ، کلی مسائل و اطلاعات رو سبک سنگین می کنیم.
حالا سوال این جاست که آیا این نتیجه گیری و تصمیم گیری تفکر شهودی ، بدون هیچ اطلاعاتی به دستمون میاد؟مثل این جا که شرلوک به طور ناگهانی توجهش به موضوعی جلب شده و تز پنجره بیرون رو نگاه کرد.آیا واقعا بدون هیچ دلیلی این نوع از تصمیم گیری رو انجام می دیم؟
خب باید بگم که نه.این مربوط می شه به تجربیات و اطلاعات گذشته ی ما.بخش ناخودآگاه مغز ما با اطلاعات زیادی که دریافت می کند ، اطلاعانی که در طول روز ، هر لحظه و حتی همین الان وارد مغزمون می شه ، موارد مشابه رو جمع آوری و انتخاب می کنه و سپس به سرعت تصمیم گیری می کند.
متخصصان شش ویژگی برای تصمیمات شهودی ، پیشنهاد دادن:
1.سریع (Rapid)
2.خود به خود (Spontaneous)
3.جنجالی (Alogical)
4.ضمنی (Tacit)
5.جامع (Holistic)
6.با اعتماد به نفس (Confident)
شرلوک سریع و خود به خود به سمت پنجره می ره ولی خودش نمی دونه که چرا.اول این طور به نظر میاد که شرلوک بدون داشتن هیچ اطلاعاتی و بدون هیچ معنا و مفهومی به سمت پنجره می ره ولی بعدا وقتی که راجع به پنجره ی آشپزخانه ی یوروس صحبت می کنه ، مشخص می شه که همچین بدون اطلاعات قبلی هم این کار رو انجام نداده.
* * *
E:از کجا فهمیدی که آشپزخونه ام کوچیکه؟
SH:الگوی رنگ پریدگی نوشته های کاغذ زیاد نیست ولی اون قدر هست که نشون می ده پنجره ی آشپزخونه ات رو به شرق بوده.تابلوی یادداشت های آشپزخونه ات رو در نظر بگیر.به طور غریزی کاغذ رو در ارتفاع دیدت قرار دادی.
SH:جایی که نور طبیعی داره.خورشید روی دو سوم پایین کاغذ اثر گذاشته.خط شروع روی رنگ پریدگی کاملا مستقیمه.معنیش اینه که کاغذ رو به روی پنجره بوده.
SH:حالا چرا بالای کاغذ تحت تابش آفتاب نبوده؟می دونیم که نور خورشید فقط با زاویه ی شیب دار می تونه به داخل اتاق بتابه اگه نور خورشید قادر باشه که به داخل اتاق نفوذ کنه و خورشید در پایین ترین سطح ممکن در آسمون باشه پس رنگ پریدگی نوشته های کاغذ از بالا تا پایین باید کاملا یکسان باشه ولی نه.این اتفاق زمانی می افته که خورشید بدون مانع به داخل اتاق بتابه پس شرط می بندم تو تو یه خیابون کم عرض و طبقه ی همکف زندگی می کنی.
SH:حالا اگه قرار باشه که نور خورشید به تابلوی رو به روی پنجره و در ارتفاع دید انسان بتابه به چه نتیجه ای می رسیم؟
SH:اتاق کوچیک بوده.
* * *
دیدید؟شرلوک همچین بدون اطلاعات هم به سمت پنجره ی اتاق نرفته.هر چند که تصمیم اولیه سریع و خود به خودی بوده.اون در واقع در ناخودآگاهش به سرعت اطلاعات مربوط به پنجره ، تابش نور و پهنای خیابان رو برررسی می کرده و همین باعث شده که به سمت پنجره بره.
پس فهمیدیم که تفکر شهودی چیزیه که ما باهاش به دنیا اومدیم و واکنش سریعیه که در خیلی از مواقع ، حتی به تصمیمی که می گیریم فکر هم نمی کنیم و این تفکر زمانی ظهور می کند که مغز سعی می کنه با مقایسه موقعیتی که در اون قرار گرفتیم با موقعیت های مشابهی که در حافظه حک شده ، به طور ناخودآگاه تصمیم گیری کند.
یادتون باشه ، درسته که همه ی ما این قدرت رو داریم ولی مثل قدرت های دیگه باید با تمرین کردن اون رو پرورش بدیم.پس زیاد هم عجیب نیست که مثلا یک پلیس به سرعت می تونه یه مجرم تشخیص بده و یا آتش نشانان و پزشکان و خیلی از مشاغل دیگه که باید در زمان اندک ، تصمیم های سریع بگیرند ، از بقیه در استفاده از تفکر شهودی ماهر و خبره ترند.
اما تفکر شهودی می تونه نتیجه گیری و تصمیم های غلطی هم داشته باشه.باید حواسمون باشه که چه زمانی از این قدرت استفاده کنیم و چه زمانی استفاده نکنیم.تفکر شهودی قدرت خیلی مفید و ساده و کم هزینه ایه ولی به همین میزان انعطافش هم کمتره که این یعنی می تونه برامون مشکل ساز باشه.
به عنوان مثال به عکس زیر نگاه کنید.به سرعت پاسخ بدید و اصلا فکر نکنید.به نظرتون طلوع یا غروب خورشید رو نشون می ده؟
مغزتون با مقایسه اطلاعاتی که تا حالا از عکس های طلوع خورشید داشتید ، پاسخ طلوع خورشید رو صادر کرد ولی در کمال تعجب شما باید بگم که این عکس غروب خورشیده.مطمئن باشید که غروب خورشیده چون خودم عکسش رو وقتی خورشید داشت غروب می کرد و در مسیر بین دو شهر خونه و دانشگاه بودم گرفتم. ؛)
مطلب جالبیه
در این مورد کتاب یک نگاه از مالکوم گلدول رو پیشنهاد میدم، درباره تصمیم های آنی و بدون فکر یا همون حس ششمه که نشون میده خیلی وقتا همون حس اولیه و نگاه اولمون درست درمیاد